[LT]
Kviečiame į Literatūrinį trečiadienį „Pohulianka: takai, praėjimai, gatvykės ir gatvės“.
Paskaitos metu bus pristatoma priemiesčio vadinto Pohulianka gatvių tinklo plėtra. Priemiestis, susiformavęs prie miestui funkcionuoti bene svarbiausios magistralės, vadintos Trakų keliu, vedusios į Trakus, Kauną, Gardiną, Varšuvą ir toliau į Europos vakarus, iki XIX a. paskutinio ketvirčio vystėsi utilitariai, išlaikydamas spontaniškai susiklosčiusio gatvyno struktūrą. XIX a. pabaigoje, įgyvendinant 1875 m. Vilniaus plėtros planą, buvo suformuotas reguliarus gatvių tinklas. Aiškinsimės, kokios buvo pirminio gatvių tinklo funkcijos, kodėl jos atsirado, kokius pavadinimus gavo. Kalbėsime, kaip plečiantis miestui, vienos gatvės nyko, kitos įgaudavo didesnę svarbą. Kokią įtaką gatvyno raidai turėjo naujos žmogiškosios veiklos sritys ir didėjanti funkcijų įvairovė. Kad geriau suprastume Pohuliankos gatvyno raidą, planų ir nuotraukų pagalba „virtualiai“ pereisime priemiestį, „užsukdami“ į neišlikusiais gatves ir „pereidami“ esančiomis.
Pranešėja: dr. Aelita Ambrulevičiūtė.
Pranešimas parengtas 2024 metų Vilniaus miesto savivaldybės biudžeto lėšų skyrimo Vilniaus miesto istorijos tyrėjų stipendijai gauti programos pagrindu.
Renginys vyks Vilniaus universiteto Mažosios aulos buvusioje kavinėje („Morgas“), Universiteto g. 3 (įėjimas per VU Didįjį kiemą, šalia Šv. Jonų bažnyčios varpinės), vasario 12 d. 17.00 val.
Renginys vyks lietuvių kalba.
[PL]
Zapraszamy na Środę Literacką „Pohulanka: przejścia, zaułki, uliczki i ulice”
W trakcie wykładu zostanie zaprezentowany rozwój sieci ulic Pohulanki - przedmieścia Wilna. Wykształciło się ono przy Trakcie Trockim - jednej z najważniejszych magistrali miejskich, która prowadziła do Trok, Kowna, Grodna, Warszawy i dalej na zachód Europy. Pohulanka rozwijała się żywiołowo praktycznie do końca XIX wieku, zachowując spontanicznie ukształtowaną strukturę ulic. Dopiero podczas prac związanych z wdrażaniem planu rozwoju Wilna z 1875 roku, zaczęła powstawać regularna sieć ulic. Spróbujemy wyjaśnić, jakie funkcje pełnił pierwotny układ ulic, dlaczego powstawały, jakie nadawano im nazwy. Porozmawiamy o tym, jak wraz z rozwojem miasta niektóre ulice zanikały, a inne zyskiwały na znaczeniu. Jak wpłynęły na rozwój układu ulic nowe rodzaje działalności mieszkańców miasta i rosnąca różnorodność funkcji. Wreszcie wirtualnie - posługując się planami i zdjęciami – „zwiedzimy” przedmieście, „skręcimy” do nieistniejących zaułków i „przespacerujemy się” realnie istniejącymi uliczkami, aby lepiej zrozumieć rozwój sieci ulic Pohulanki.
Prelegentka: dr Aelita Ambrulevičiūtė.
Wykład został przygotowany w ramach programu przyznania stypendium dla badaczy historii Wilna w 2024 roku, finansowanego ze środków budżetu Miasta Wilna.
Spotkanie odbędzie się w dawniej Kawiarni Małej Auli Uniwersytetu Wileńskiego (tzw. „Morgas”), ul. Universiteto 3 (wejście od strony Wielkiego Dziedzińca UW – obok dzwonnicy kościoła Św. Janów), 12 lutego o godz. 17.00.
Spotkanie odbędzie się w języku litewskim.